W środę odbył się karnawałowy balik przebierańców dla uczniów klas 1-3. Dzieci z radością przybyły w swoich kolorowych strojach, które odzwierciedlały ich ulubione postacie z bajek, superbohaterów oraz zwierząt. Panowała wesoła atmosfera, a sala ozdobiona była balonami i serpentynami. W trakcie balu organizowane były różnorodne gry i zabawy. Podczas imprezy był słodki poczęstunek, podczas którego dzieci mogły delektować się ciastkami i napojami. Wszyscy świetnie się bawili, a uśmiechy na twarzach uczniów świadczyły o tym, że karnawałowy balik na długo pozostanie w ich pamięci.

Alfabet Logopedyczny. 12.02.2025. W ramach Ogólnopolskiego Projektu Edukacyjnego,, Alfabet Logopedyczny " dzieci wykonały kolejne zadanie H - jak hula hop. Podczas dmuchania na kulki z bibuły dzieci ćwiczyły siłę wydechu i utrwalały nawyk nabierania powietrza przez nos.

W tym tygodniu odbyły się szkolne eliminacje do Międzyszkolnego Konkursu Recytatorskiego poświęconemu twórczości Juliana Tuwima. Uczestnicy zaprezentowali niezwykłe umiejętności oratorskie oraz wrażliwość na piękno poezji. Wszyscy wykazali się ogromnym zaangażowaniem i starannością w przygotowaniu swoich występów.

Laureatami tegorocznej edycji zostali Piotr Jarus z klasy I, Olga Nowacka z klasy II oraz Karolina Waleńska z klasy III, którzy zachwycili jury swoimi interpretacjami utworów. Dzięki swojemu talentowi i ciężkiej pracy zwycięzcy zakwalifikowali się do etapu międzyszkolnego, który odbędzie się w Kobylinie.

Gratulujemy wszystkim uczestnikom i trzymamy kciuki za dalsze sukcesy naszych reprezentantów!

Alfabet Logopedyczny 7.02.2025. W ramach Ogólnopolskiego Projektu Edukacyjnego,, Alfabet Logopedyczny" dzieci wykonały kolejne zadanie E - jak Eliksir. Głównym celem zajęć było ćwiczenie mięśnia okreżnego warg i wydłużanie fazy wydechowej. Zabawa z pianą sprawiła dzieciom dużo radości, a przy okazji doskonaliła technikę dmuchania przez słomkę.

 

 

Insta.Ling w Szkole Podstawowej w Zalesiu Małym

 

Insta.Ling (www.instaling.pl) to bezpłatna platforma internetowa wspierająca naukę słówek języków obcych. Uczniowie SP w Zalesiu Małym od klasy 4 do klasy 8 mogą korzystać z niej na komputerach, tabletach czy telefonach, bez potrzeby instalowania dodatkowego oprogramowania.

Dzięki Insta.Ling uczniowie uczą się systematycznie, co zwiększa efektywność nauki i pomaga w opanowaniu nowych słówek. Nauczyciele języka angielskiego i niemieckiego mogą monitorować postępy uczniów i dostosowywać materiał do ich indywidualnych potrzeb.

Dnia 3 grudnia chętni uczniowie z klas V-VIII wzięli udział w Ogólnopolskiej Olimpiadzie z języka angielskiego Language Challenger.

Z radością informujemy, że wyniki olimpiady zostały ogłoszone. Mamy przyjemność ogłosić trzech laureatów, którzy wyróżnili się doskonałą znajomością języka angielskiego. Są to: Amelia Robakowska z klasy VIII, Helena Oleszczuk z klasy VII oraz Szymon Łopaczyk również z klasy VII. Serdecznie gratulujemy wszystkim laureatom i pozostałym uczestnikom ich wyników oraz dziękujemy za udział. Ich zaangażowanie oraz wiedza są godne podziwu!

Zachęcamy do dalszego rozwijania swoich umiejętności językowych i już teraz zapraszamy do kolejnych edycji konkursu!

Akcja REKRUTACJA !!

Serdecznie zapraszamy wszystkich milusińskich

Rekrutacja na rok szkolny 2025/2026

Wolontariusze z naszej szkoły Martyna Gałka Helena Oleszczuk Eryk Nowacki i Szymon Łopaczyk włączyli się w zbiórkę WOŚP łącznie zebrali kwotę 4284,42

Dziękujemy OSP KSRG Zalesie WielkieOchotnicza Straż Pożarna w Zalesiu Małym za pomoc w zbiórce WOŚP i zapewnieniu bezpieczeństwa naszym Wolontariuszom

W dniu 17 stycznia w naszej szkole świętowaliśmy Dzień Babci i Dziadka.W uroczystość tą została zaangażowana cała społeczność szkolna.

W czasie przedstawienia zebrani goście zostali zapoznani z etymologią święta Babci i Dziadka oraz ze sposobami i zwyczajami obchodzenia tego święta w innych państwach w Europie i na świecie.

Następnie powróciliśmy jeszcze wspomnieniami do minionych świąt i obejrzeliśmy jasełka, w wykonaniu naszych uczniów.

Kolejno przyszedł moment na piękne wiersze, piosenki i życzenia, których ukoronowaniem było wręczenie przez uczniów własnoręcznie wykonanych upominków.

Szybko minął ten czas artystycznych doznań i wzruszeń doprawiony słodkościami przygotowanymi przez Radę Rodziców i już wiemy, że na pewno spotkamy się za roku by również doznać tych pięknych chwil.

16 stycznia 2025 obchodziliśmy w naszym przedszkolu uroczystość z okazji Dnia Babci i Dziadka.

Z tej okazji przedszkolaki przygotowały program artystyczny oraz drobne upominki dla swoich dziadków. Dopełnieniem uroczystego spotkania był słodki poczęstunek przygotowany przez rodziców.

Ogromnym zaskoczeniem dla wszystkich zebranych gości i dzieci okazał się Miś Pedro , który zaprosił wszystkich do wspólnej zabawy przy muzyce.

To był naprawdę wyjątkowy dzień, pełen wzruszeń. Szczęśliwe twarze babć i dziadków oraz uśmiechnięte buzie przedszkolaków pokazują jak wiele radości przyniosło wszystkim to spotkanie.

Wszystkim Babciom i Dziadkom jeszcze raz życzymy dużo zdrówka i uśmiechu!

*Dziękujemy bardzo Rodzicom za okazaną pomoc w organizacji tego wspaniałego dnia oraz Pani Dyrektor za przemiłą niespodziankę.

W środę 8 stycznia br. odbył się uroczysty apel z okazji 106. rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego.

Uczniowie klasy VII i VIII przypomnieli najważniejsze fakty historyczne - walkę powstańców oraz wydarzenia, które przyczyniły się do sukcesu powstania. Przedstawieniu towarzyszyły wiersze i pieśni z tego okresu, które zaśpiewały klasa IV i V. Uczniowie wszystkich klas ubrani byli w odświętne stroje, aby uczcić to wielkie wydarzenie. Nad całością czuwały pani E. Miedzińska oraz pani H. Kozupa.

W dniu 7 stycznia uczniowie klasy 8 i 5 wzięli udział w spotkaniu z sołtysem Zalesia Małego panem Dariuszem Małeckim. Celem tego przedsięwzięcia było zapoznanie uczniów z zadaniami i obowiązkami wynikającymi z pełnienia funkcji sołtysa. Wiadomości te są dopełnieniem realizacji treści programowych o samorządzie i samorządowych na lekcji wiedzy o społeczeństwie. Z zainteresowaniem uczniowie słuchali informacji o drodze aktywności pana sołtysa, w działaniach podejmowanych w różnych organizacjach na przestrzeni wielu lat, na rzecz mieszkańców Zalesia. Pan Darek w swoich wypowiedziach zwracał uwagę na kompetencje, które ułatwiają realizację zadań społecznych i są drogą do sukcesów zawodowych i społecznych. Należą do nich: otwartość na ludzi, chęć działania, kreatywność, umiejętność komunikacji i negocjacji. Uczniowie naszej szkoły zostali zaproszeni do współpracy z Radą Sołecką, Ochotniczą Strażą Pożarną i tworzenia stowarzyszeń młodzieżowych dzięki, którym będą mogli rozwijać swoje zainteresowania i zdolności, wspólnie spędzając czas w swoich małych społecznościach lokalnych.

Panie Darku dziękujemy za przykład aktywności obywatelskiej.

Tradycją naszej szkoły jest, że w ostatni dzień przed świąteczną przerwą wprawiamy się w refleksyjny i radosny nastrój Świąt Bożego Narodzenia. Od rana w klasach odbywają się spotkania wigilijne, w czasie których odwiedza nas Mikołaj z upominkami od Rady Rodziców. Następnie przenosimy się na salę szkolną , by uczestniczyć w spotkaniu jasełkowym całej naszej szkolnej społeczności, gdzie wspólnie przypominamy sobie historię narodzin Jezusa, przy akompaniamencie przepięknych kolęd i pastorałek.

W ten niezwykły dzień swoją obecnością zaszczycają nas również zaproszeni goście, którzy zawsze chętnie i licznie korzystają z naszej gościnności.

To był piękny czas, pełen radości, ale i wzruszeń.. Dlatego warto pielęgnować w tradycjach to co jednoczy ludzi, przypomina o tym co ważne w życiu i nastraja do dalszego celebrowania tajemnicy Bożego Narodzenia w naszych rodzinach.

19.12.2024.

Okres Świąt Bożego Narodzenia to wyjątkowy czas dla każdego człowieka, zarówno dla tego najmłodszego jak i najstarszego. Jest to czas odczuwania wielkiej radości, wspólnego kolędowania w magicznej scenerii. W naszym przedszkolu również zapanował świąteczny nastrój. Zgodnie z tradycją dzieci uczestniczyły we wspólnej wigilii, podczas której dzieliły się opłatkiem, składały sobie i paniom świąteczne życzenia. Po degustacji świątecznych przysmaków przedszkolaki oczekiwały

na Gwiazdora. W tym roku nasz wyjątkowy gość przybył do przedszkola saniami. Dzieci przedstawiły bogaty program artystyczny o tematyce świątecznej.

W nagrodę otrzymały od Gwiazdorka i jego pomocnika prezenty. Radość dzieci była ogromna. Magia dzisiejszego dnia na długo pozostanie w pamięci przedszkolaków.

Od września w naszej placówce realizowany był Ogólnopolski program wspierania aktywności fizycznej uczniów klas I-III „Mały mistrz”.

Kształtowanie nawyków aktywności fizycznej i zdrowego stylu życia jest jednym z priorytetów jakie stawia przed młodymi ludźmi szkoła. Dzięki zdobywaniu nowych umiejętności ruchowych uczniowie poszerzali zakres swojej wiedzy jak skutecznie poprawiać swoje zdrowe i jak kształtować zdrowe nawyki każdego dnia.

Na zakończenie programu każdy uczeń otrzymał pamiątkowy dyplom, a uczniowie klasy 2 koszulki. Dzięki programowi szkoła otrzymała nowy sprzęt sportowy.

Gmina Kobylin realizuje projekt: ,,Dostępne Placówki Systemu Oświaty w Kobylinie”, nr FEWP.06.07-IZ.00-0092/24 w ramach Priorytetu FEWP.06 Fundusze europejskie dla Wielkopolski o silniejszym wymiarze społecznym (EFS+), Działanie FEWP.06.07 Edukacja przedszkolna, ogólna oraz kształcenie zawodowe, Programu Fundusze Europejskie dla Wielkopolski 2021-2027 (FEW) współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Plus (EFS+).

Celem projektu jest zapewnienie skutecznej edukacji włączającej w SP w Kobylinie, Kuklinowie, Zalesiu Małym, Smolicach, Szkole Branżowej w Kobylinie oraz Przedszkolu w Kobylinie poprzez ich doposażenie i dostosowanie w zakresie dostępności, wsparcie 59(53K6M)nauczycielek/li w zakresie organizacji i podnoszenia jakości edukacji włączającej, zapewnienie wsparcia dla 324(128K196M) uczniów poprzez realizację działań sprzyjających zwiększaniu udziału dzieci/uczniów ze specjalnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi, organizację zajęć specjalistycznych dla dzieci, uczniów z niepełnosprawnościami, działania mające na celu walkę ze stereotypami i zapobieganie dyskryminacji, a także wsparcie specjalistyczne i wsparcie asystenckie dla 3 uczniów (3M) oraz dla 120(80K40M) rodziców/opiekunów faktycznych dzieci uczęszczających do w/w placówkach w okresie od 01.12.2024 r. do 28.02.2027 r.

Grupa docelowa projektu to 324(128K196M) uczniów/uczennic, w tym 30 osób z niepełnosprawnościami, uczęszczających do niżej wymienionych Placówek:

Przedszkole w Kobylinie: 25 osób (w tym: 1 osoba niepełnosprawna),

Szkoła Podstawowa im. Juliana Tuwima w Zespole Szkół: 97 osób (w tym 13 osób niepełnosprawnych),

Szkoła Podstawowa w Kuklinowie: 50 osób (w tym 4 osoby niepełnosprawne),

Szkoła Podstawowa w Smolicach: 44 osób (w tym 3 osoby niepełnosprawne),

Szkoła Podstawowa Zalesie Małe: 19 osób (w tym 3 osoby niepełnosprawne),

Branżowa Szkoła I stopnia w Kobylinie: 89 osób (w tym 6 osób niepełnosprawnych),

Liczba dzieci z SPE: 90 osób.

Nauczyciele (59 osób) w poszczególnych Placówkach:

Przedszkole w Kobylinie: 10 osób,

Szkoła Podstawowa im. Juliana Tuwima w Zespole Szkół: 3 osoby,

Szkoła Podstawowa w Kuklinowie: 20 osób,

Szkoła Podstawowa w Smolicach: 12 osób,

Szkoła Podstawowa Zalesie Małe: 2 osoby,

Branżowa Szkoła I stopnia w Kobylinie: 12 osób,

a także, 120 (80K40M) rodziców/opiekunów faktycznych dzieci uczęszczających do w/w Placówek.

Projekt zakłada realizację następujących zadań:

Zadanie 1: Dostosowanie przedszkola w Kobylinie w zakresie edukacji włączającej - wyposażenie pomieszczeń w sprzęt i pomoce dla uczniów z niepełnosprawnościami i o specjalnych potrzebach edukacyjnych.

Zadanie 2: Dostosowanie SP w Zespole Szkół w Kobylinie w zakresie edukacji włączającej - wyposażenie pomieszczeń w sprzęt i pomoce dla uczniów z niepełnosprawnościami i o specjalnych potrzebach edukacyjnych.

Zadanie 3: Dostosowanie SP w Zalesiu Małym w zakresie edukacji włączającej - wyposażenie pomieszczeń w sprzęt i pomoce dla uczniów z niepełnosprawnościami i o specjalnych potrzebach edukacyjnych oraz prace adaptacyjne (powstanie miejsce wyciszenia dla uczniów i oraz gabinet logopedyczno-terapeutyczny).

Zadanie 4: Dostosowanie SP w Smolicach w zakresie edukacji włączającej - wyposażenie pomieszczeń w sprzęt i pomoce dla uczniów z niepełnosprawnościami i o specjalnych potrzebach edukacyjnych oraz prace adaptacyjne/remontowe, wyposażenie sali współpracy – sali pedagoga/psychologa.

Zadanie 5: Dostosowanie SP w Kuklinowie w zakresie edukacji włączającej - wyposażenie pomieszczeń w sprzęt i pomoce dla uczniów z niepełnosprawnościami i o specjalnych potrzebach edukacyjnych oraz prace adaptacyjne/remontowe (dostosowanie budynku Szkoły do potrzeb osób niepełnosprawnych, w tym podjazd), przystosowanie poddasza na pomieszczenie do terapii sensorycznej, wyposażenie powstałych gabinetów do pracy z dziećmi o specjalnych potrzebach edukacyjnych.

Zadanie 6: Dostosowanie Szkoły branżowej w Kobylinie w zakresie edukacji włączającej

- wyposażenie pomieszczeń w sprzęt i pomoce dla uczniów z niepełnosprawnościami i o specjalnych potrzebach edukacyjnych oraz prace adaptacyjne/remontowe, doposażenie wyremontowanej klasopracowni - sali integracji.

Zadanie 7: Wsparcie dla nauczycieli/nauczycielek - podniesienie kompetencji i kwalifikacji nauczycieli i nauczycielek w zakresie edukacji włączającej oraz zapobieganiu dyskryminacji oraz przemocy.

Zadanie 8: Wsparcie z zakresu zatrudnienia dodatkowej kadry w placówce w zakresie edukacji włączającej - zapewnienie specjalistów wspierających dzieci z niepełnosprawnościami i dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Wsparcie skierowane dla: 68(35K33M) uczennic/uczniów, w tym 5M z niepełnosprawnością z Przedszkola w Kobylinie(13K12M) i SP w Kuklinowie(22K21M).

Zadanie 9: Wsparcie specjalistyczne dla uczniów/uczennic

a) Przedszkole w Kobylinie

- zajęcia korekcyjno–kompensacyjne,

- zajęcia logopedyczne,

- zajęcia emocjonalno-społeczne,

- zajęcia z stymulacji rozwoju psychoruchowego, społecznego i emocjonalnego,

- zajęcia usprawnienia ruchowe,

- zajęcia usprawnienia motoryki w celu rozwoju sprawności ruchowej i manualnej

- zajęcia z korekcji wad wymowy wynikających z słabego słyszenia i usprawnienie funkcji słuchowych w formie treningu.

b) Szkoła Podstawowa im. Juliana Tuwima w Zespole Szkół

- zajęcia logopedyczne,

- zajęcia korekcyjno–kompensacyjne,

- zajęcia wyrównawcze z języka polskiego,

- zajęcia wyrównawcze z matematyki.

c) Szkoła Podstawowa w Kuklinowie

- zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze z języka polskiego, matematyki, fizyki, chemii,

- zajęcia korekcyjno–kompensacyjne,

- zajęcia logopedyczne,

- zajęcia socjoterapeutyczne,

- TUS: trening umiejętności społecznych,

- zajęcia emocjonalno-społeczne.

d) Szkoła Podstawowa w Smolicach

- zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze z języka polskiego, matematyki,

- zajęcia korekcyjno–kompensacyjne,

- zajęcia logopedyczne,

e) Szkoła Podstawowa Zalesie Małe

- zajęcia logopedyczne,

- zajęcia korekcyjno–kompensacyjne,

- zajęcia emocjonalno-społeczne,

- zajęcia rewalidacyjne.

f) Branżowa Szkoła I stopnia w Kobylinie

- TUS: trening umiejętności społecznych.

Zadanie 10: Zajęcia z zakresu niedyskryminacji dla uczniów, które mają na celu walkę ze stereotypami i zapobieganie dyskryminacji, m.in. wobec uczniów z niepełnosprawnościami, poprzez działania ukierunkowanie na rozwijanie wśród dzieci/uczniów postaw związanych z przeciwdziałaniem dyskryminacji ze względu na np. płeć, rasę, pochodzenie narodowe i etniczne, religię, światopogląd, niepełnosprawność, wiek czy status społeczny i ekonomiczny oraz budowanie postaw społecznych opartych na tolerancji, wolności i szacunku do drugiej osoby .

Zadanie 11: Wsparcie specjalistyczne dla rodziców/opiekunów prawnych w zakresie edukacji włączającej, których celem jest podniesienie u 120 os. kompetencji w zakresie edukacji włączającej. Projekt zakłada zajęcia indywidualne oraz grupowe.

Główne rezultaty, które zostaną osiągnięte dzięki realizacji projektu:

- Liczba przedstawicieli kadry szkół i placówek systemu oświaty, którzy uzyskali kwalifikacje po opuszczeniu programu – 54 osób.

- Liczba uczniów, którzy nabyli kwalifikacje po opuszczeniu programu – 285 osób.

- Liczba rodziców/opiekunów dzieci ze specyficznymi potrzebami edukacyjnymi, którzy zwiększyli swoją wiedzę i umiejętności radzenia sobie z osobą ze specjalnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi/z niepełnosprawnością – 108 osób.

Wartość projektu: 5 057 533,20 PLN

Wysokość wkładu z Funduszy Europejskich: 3 540 273,24 PLN

 

Dnia 13 grudnia 2024r. odbyło się spotkanie z członkiem Rady Młodzieży Związku Gmin Polskich Wód Wędkarskich (ZGPZW), którego celem było omówienie działań podejmowanych na rzecz młodzieży w środowisku wędkarskim oraz wymiana pomysłów dotyczących rozwoju tej aktywności wśród młodych ludzi.

Spotkanie rozpoczęło się od krótkiego wprowadzenia i przedstawienia gościa – członka Rady Młodzieży ZGPZW, który opowiedział o strukturze i działalności organizacji. Przybliżono uczestnikom najważniejsze inicjatywy podejmowane przez Radę, takie jak:

• Organizacja zawodów wędkarskich dla dzieci i młodzieży,

• Programy edukacyjne dotyczące ochrony środowiska i zrównoważonego korzystania z zasobów wodnych,

• Wsparcie dla lokalnych kół młodzieżowych zajmujących się wędkarstwem.

Podczas spotkania szczególną uwagę poświęcono edukacji ekologicznej oraz promowaniu odpowiedzialnego podejścia do wędkarstwa. Członek Rady podkreślił, jak ważne jest angażowanie młodych ludzi w działania na rzecz ochrony przyrody i rozwijanie ich świadomości ekologicznej.

W drugiej części spotkania odbyła się otwarta dyskusja, w której uczestnicy dzielili się swoimi pomysłami na rozwój inicjatyw młodzieżowych.

Na zakończenie spotkania ustalono, że kluczowym priorytetem jest rozwijanie lokalnych kół wędkarskich dla młodzieży oraz zapewnienie im odpowiedniego wsparcia w postaci sprzętu, wiedzy oraz dostępu do zbiorników wodnych. Gość zobowiązał się do dalszej współpracy i przekazania pomysłów uczestników na forum Rady Młodzieży ZGPZW.

Spotkanie zakończyło się podziękowaniem dla członka Rady za inspirującą wymianę doświadczeń i zapewnienie o dalszym wspólnym działaniu na rzecz promocji wędkarstwa wśród młodzieży.

Spotkanie przebiegło w przyjaznej atmosferze, sprzyjającej otwartej dyskusji i planowaniu przyszłych inicjatyw.

W dniu 12 grudnia 2024 uczniowie naszej szkoły wzięli udział w ogólnopolskim konkursie matematycznym „Orzeł Matematyczny”. Konkurs miał na celu rozwijanie zdolności matematycznych uczniów, motywowanie ich do samodzielnego pogłębiania wiedzy oraz doskonalenie umiejętności logicznego myślenia.

W konkursie wzięło udział 20 uczniów reprezentujących różne klasy od 2 do 8. Szkolnymi koordynatorami konkursy były panie E. Miedzińska, M. Namysł, J.Kukiołczyńska.

Konkurs polegał na rozwiązywaniu zadań matematycznych o różnym stopniu trudności, obejmujących zagadnienia z zakresu podstawy programowej oraz zadania wymagające niestandardowego podejścia do problemu. Zadania zostały dostosowane do poziomu wiedzy i umiejętności uczestników. Uczniowie mieli określony czas na udzielenie odpowiedzi na wszystkie pytania. Teraz będziemy oczekiwać na wyniki.

Udział w konkursie był dla uczniów doskonałą okazją do sprawdzenia swoich umiejętności matematycznych, rozwijania pasji oraz rywalizacji. Dziękujemy wszystkim uczestnikom za ich wysiłek oraz nauczycielom, którzy wspierali ich w przygotowaniach. Mamy nadzieję, że sukcesy w tym konkursie staną się inspiracją do dalszej nauki i udziału w kolejnych edycjach „Orła Matematycznego”.

W dniu 11.12.2024 r. uczniowie klas siódmych i ósmych uczestniczyli w spektaklu profilaktycznym „Wspomnienia Narkomanki” opartym na książce Barbary Rosiek „Pamiętnik Narkomanki” to poruszająca forma teatralna, której celem jest zwrócenie uwagi na problem uzależnień. Scenariusz spektaklu powstał w oparciu o autentyczne zapiski autorki, będące jej osobistym świadectwem walki z nałogiem.

Przedstawienie ukazuje dramatyczne losy młodej dziewczyny zmagającej się z uzależnieniem od narkotyków, jej upadki, chwile nadziei oraz trudną drogę do odzyskania kontroli nad własnym życiem. Spektakl jest skierowany głównie do młodzieży, ale również do dorosłych, aby uwrażliwić ich na problem uzależnień i pokazać, jak zgubne mogą być ich skutki.